احتمالا شما نیز تا به حال در مورد وضعیت آب، کمبود آن و بحران آبی و این قبیل موارد، زیاد شنیده یا خوانده اید
واقعیت این است که در دنیای امروز، در بسیاری از نقاط، از جمله در کشور ما، آب به مسالهای مهم و چالشی حیاتی تبدیل گردیده است (بخش چرا نجات آب را ببینید). حل این مساله، چندان ساده نیست و نیاز به مجموعهای از اقدامات دارد. بخش مهمی از راه حل و البته نه تمام آن، این است که تک تک ما، تصویری درست از موضوع آب و ابعاد مختلف آن داشته باشیم، نقش پیدا و پنهان آن را در زندگیمان لمس کنیم و در ادامه، هر کدام، سهم و نقش ویژه خود را برای کمک به حل این مسئله، در طول زندگی، ایفا کنیم.
طرح”داناب” (طرح ملی دانشآموزی نجات آب) از چهارده سال پیش برای کمک به رخ دادن چنین هدفی در نظام آموزش رسمی کشور شکل گرفته و در یک مسیر پر فراز و نشیب، با همکاری انبوهی از افراد متعهد و علاقهمند تا به امروز ادامه پیدا کرده است. برای این که با داناب بیشتر آشنا شوید، شش محور زیر را با هم مرور مینماییم:
مخاطب داناب کیست؟!
داناب برای مخاطب دانشآموزان مقطع راهنمایی سابق یا متوسطه اول فعلی، تعریف شده است؛ نوجوانانی که از یک طرف، از دوران ابتدایی عبور کرده و درک بهتری از موضوعات انتزاعی مثل آب زیرزمینی دارند و از طرف دیگه هنوز بطور کامل درگیر موضوعاتی مثل کنکور و بازار کار و … نشده اند. قاعدتا این گروه، تنها بخشی از جامعه نیستند که باید با آب و نجات آب آشنا شوند، اما یکی از بهترین و مستعدترین افراد جامعه هستند و دست اندرکاران طرح امیدوارند که از طریق استمرار اجرای طرح داناب، در آیندهی نزدیک به نسلی آگاه، حساس و مسئولیتپذیر نسبت به آب، نزدیک شویم.
داناب از چه قسمتهایی تشکیل شده است؟
داناب طرحی نظاممند است. بدین صورت که بخشهای مختلفی دارد که در کنار همدیگر طرحی منسجم را شکل داده بطوریکه تمامی بخشها به صورت منظم و مثل حلقههای زنجیر، به دنبال هم، میآیند. این قسمتها یا نظامهای طرح داناب در شکل زیر مشخص شدهاند:
آموزشهای دانابی بیشتر به چه موضوعاتی میپردازند و چگونه اجرا میشود؟
آموزشهای داناب، به دنبال ایجاد یک تصویر منسجم از مسئله آب و راههای کمک به نجات آن در ذهن دانشآموزان است. از آنجایی که موضوعات آبی در نواحی و استانهای مختلف، متفاوت است، در کنار مسائل عمومی، موضوعات آموزشی طرح داناب در هر استان، تنظیم و بومیسازی میشود. موضوعاتی مثل آبهای زیرزمینی و یا آب مجازی، از مهمترین محورهایی است که تقریبا در تمامی کشور دنبال میگردد. از سال ۱۳۹۷ نیز، هرسال، یک موضوع در میان موضوعات متنوع آبی، بهعنوان موضوع کلیدی سال انتخابشده و در هر نقطه از کشور، متناسب با مثالهای محلی، مورد آموزش عمیقتر قرار میگیرد. آموزشهای طرح داناب، بصورت شبکهای و با مدلی به نام گلوله برفی منتقل میشود (تصویر زیر را ببینید)
البته خاطرمان باشد که داناب فقط آموزش به معنای متعارف نیست و بخشی بزرگی از آن، فعالیتهای مشارکتی و … است.
چه سازمانهایی به اجرای طرح داناب کمک میکنند؟
شرکت مدیریت منابع آب ایران بهعنوان متولی بخش آب کشور و از زیرمجموعههای وزارت نیرو در کنار وزارت آموزشوپرورش بهعنوان مسئول و مجری نظام آموزشهای رسمی، حامی و راهبر ملی طرح داناب هستند به صورتی که شرکتهای آب منطقهای و ادارات کل آموزشوپرورش در استانها، پیشبرد عملیاتی آن را دنبال میکنند. ایده پرداز و مشاور ملی طرح سواد آبی )گروه مهندسی-اجتماعی آبانگاه( نیز مسئولیتهای مرتبط با تعریف و پیشبرد ابعاد فنی و نظارتی طرح را بر عهده دارد. در تعدادی از استانها، شرکتهای آب منطقهای، از مشاوران استانی برای کمک به پیشبرد طرح، استفاده مینمایند. سازمان حفاظت محیطزیست و نیز کمیسیون ملی یونسکو در ایران، از جمله دستگاههایی بودهاند که به رشد و بالندگی هر چه بیشتر طرح، کمک نمودهاند.
طرح داناب از چه زمانی متولد شد و چگونه به طرحی ملی تبدیل شد؟!
اولین بار طرح داناب، بر اساس مطالعات و پژوهشهای اجتماعی که نشان میداد، مخاطب دانشآموز از مناسبترین مخاطبان برای آموزشهای آبی میباشند، در استان خراسان رضوی تعریف شد و پس از موفقیت در فاز اولیه در سال ۱۳۸۹، در ۶ استان، بهعنوان پایلوتهای ملی توسعه پیدا کرد. بر اساس ارزیابیهایی که اثربخشی و کارایی طرح را نشان میداد، این طرح از سال تحصیلی ۹۱-۱۳۹۰ در تقریبا تمامی ۳۱ استان ایران تعریف میشود.
گامهای بعدی چیست؟
هرساله با جمعبندی بازخوردهای پیشبرد طرح داناب از استانهای مختلف، تلاش میشود تا بهبودهایی در پیشبرد طرح برای ادامه مسیر دیده شود. پس از عبور از غول کرونا و پایان آموزش های مجازی بار دیگر با فراهم شدن شرایط برای آموزش حضوری و با همت مضاعف دست اندرکاران، اجرای هر چه بهتر طرح در مدارس و ذنجیره انتقال آموزش ها به دانش آموزان مجددا آغاز گردیده است.
توضیحات بیشتری در رابطه با داناب را میتوانید در این جا ببیند.